5 ouders, 1 baby

Sjoerd, Jaco, Sean, Dewi en Daantje krijgen samen één baby

Door Noor Spanjer, bron: VICE, Foto’s: Raymond van Mil.

Het ideaal van huisje-boompje-beestje – een kleinburgerlijk leven met een pappa en een mamma en een stuk of twee kinderen, een hek om de tuin van je rijtjeshuis en eventueel een gemoedelijke golden retriever – wordt al tijden ernstig bedreigd door huwelijken die stranden, vreemdgaande ouders, ‘tweede leg’-gezinnen en de normalisering van homoseksuele paren met een kinderwens.

Roze gezinnen
Van verhalen over stiefouders en halfzusjes en -broertjes kijken we niet meer zo heel erg op, en ook kinderen met twee ouders van hetzelfde geslacht, de zogenaamde ‘roze gezinnen’, zien we steeds vaker. In 2009 waren er ongeveer zesduizend gaystellen waarbij één of meer kinderen in huis woonden (voornamelijk bij lesbische stellen), en dat cijfer groeit volgens de stichting Meer dan Gewenst, een club voor aanstaande LHBT-ouders. Adoptie is een optie, het zaad van een bevriend homostel kan worden gebruikt voor bevruchting, of een lesbische baarmoeder kan worden ingezet om het kind te laten groeien; homoseksualiteit betekent al lang niet meer per definitie dat potentiële grootouders kunnen fluiten naar het hebben van kleinkinderen.

De opvoeding delen
Wat ook kan is de opvoeding en het ouderschap – het gezag over het kind – gelijkwaardig verdelen: twee lesbische vrouwen en twee homoseksuele mannen die samen kinderen krijgen en opvoeden; één gezin met meerdere huishoudens. Dat dachten de bevriende stellen Jaco (35) & Sjoerd (27) en Daantje (30) & Dewi (29) ook. Ze kennen elkaar inmiddels tien jaar, en al sinds een jaar of zes werden er toespelingen gemaakt op de mogelijkheid om samen een kind te krijgen. Binnen nu en een paar weken gaat dat daadwerkelijk gebeuren: Daantje staat op het punt te bevallen.

Vijf ouders
Inmiddels zijn beide stellen getrouwd, en in het huwelijk van Jaco en Sjoerd is sinds een jaar of drie nog een derde persoon aanwezig: Sean (27), een circusartiest uit Australië die nu in Nederland woont, bij Jaco en Sjoerd. “Three and a half,” roept hij vanuit de keuken als hij hoort dat ik aan Sjoerd vraag hoe lang Sean inmiddels bij deze relatie betrokken is. Wat betrokken precies betekent? “Jaco en ik zijn nu ongeveer acht jaar getrouwd, en helaas mogen we niet ook met Sean trouwen, anders zouden we dat zo doen,” zegt Sjoerd. Seans aandeel in de relatie is in ieder geval zo serieus dat hij een volwaardige rol in het ouderschap van hun aanstaande zoon gaat spelen: dat ouderschap hebben ze namelijk juridisch gelijkwaardig verdeeld onderling, én met Daantje en Dewi.

Een convenant
“Vijf ouders met gelijkwaardige rechten en plichten, verdeeld over twee huishoudens – dat hebben we zo laten vastleggen bij een notaris in een convenant,” vertelt Dewi. Dat moet ook wel, want wettelijk gezien is het voor het meerouderschap nog behoorlijk behelpen in Nederland. Sinds vorig jaar is de Wet Lesbisch Ouderschap ingevoerd (in België gebruiken ze daar de term ‘meemoeder’ voor, in Nederland ‘duomoeder’), maar die wet richt zich op de partner binnen een lesbisch stel die niet het kind draagt. De duomoeder kan sinds april 2014 zonder langslepende adoptieprocedures juridisch erkend worden als ouder, als de tweede moeder van het kind. In Nederland heeft een kind maximaal twee juridische ouders: bij sprake van een huwelijk zijn dat automatisch de biologische moeder en diens echtgenoot of echtgenote, maar de biologische moeder kan ook iemand anders aanwijzen als tweede juridische ouder.